Garip Dede Dernek Başkanı Celal Fırat ile Alevilerin sorunlarını konuştuk. Fırat, cami-cemevi projesine tepki gösterdi. AKP'nin Alevi politikasını da eleştirerek, dertlerinin Alevileri asimile etmek olduğunu söyledi

Muherrem ayı dolayısıyla bir çok Alevi oruç tutuyor. Garip Dede Dergahı'na da insanların iftarını açacağı saatte gittik. Bin kişiden fazla insan orucunu açmak için gelmişti. İftar menüsü ise çok mütvazi idi. Dernek Başkanı Celal Fırat aynı zamanda Alevi dedesi. Celal Fırat bütün sorularımızla açıklıkla cevap verdi. Fırat, Alevilerdeki Atatürk sevgisiyle ilgili "Atatürk sevgisini kimse sökemez" dedi. Cemaatin cami-cemevi projesine da kaygıyla bakıyor.

- Demokratikleşme paketiyle Alevilerin sorunları yine gündeme geldi. AKP, Alevilerden ne istiyor?

Çok açık olarak kendi söylüyor. 'Aleviler eğer müslümansa buyursunlar camiye gelsinler' gibi bir ibaresi var. Tayyip Erdoğan cemevlerimizi kapatıp, bizi camiye götürmek istiyor. Cemevleriyle ilgili düşüncesini net bir şekilde biliyoruz. Sayın Başbakan Alevileri asimile etmek istiyor. Bunu da para gücüyle yapabileceğini zannediyor. Biz kesinlikle Erdoğan'ın sözlerine biat edecek gelenekten gelmedik. Bizim duruşumuz Hz. Hüseyinlerin, Pir Sultanların duruşudur. Biz gelenek ve göreneklerimizi bugüne kadar yaşadık, buna Tayyip Erdoğan değil, kim karşı çıksa müsade etmeyiz.

'İç savaşa zemin hazırlayabilir'

- Bir taraftan da cami-cemevi projesi adı altında Fethullaçıların bir Alevi açılımı var. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Biz bu projeye şiddetli bir şekilde tepkimizi dile getirdik. Bizim Alevi toplumunun camilerle kesinlikle bir problemi yok. Biz 72 millete aynı gözle bakan bir toplumuz. Caminin kendine has özellikleri var. Aynı şekilde cemevinin de kendine has özellikleri var. Yani, bu proje olursa, ben ezan okunduğu sırada semahımı keseceğim, kesmem. Alevilerle, Sünniler arasında savaş çıkartılmak istendi. Tarih boyunca bunu beceremediler. Şu an bu proje ile yukarıda kast ettiğim sorunlar nedeniyle provakasyonlar çıkarılıp, bir iç savaşın çıkarılabileceği endişesini yaşıyoruz. Şu an Tuzluçayır'da da halen çatışmalar devam ediyor.

- Neden bu proje, Alevilerin çoğunlukta yaşadığı bir yere yapılmak isteniyor?

Evet. Bu arkadaşlar gerçekten bir diyalog ortamı oluşturmak istiyorlarsa Fatih Cami'nin yanına bir cemevi yapsınlar, o kadar iyi niyetlilerse madem. Böyle bir proje ile caminin yasal statüsü var. Cemevinin yok. Cemevi orada üvey evlat muamelesi görecek.

- Bir diğer konuya geçelim. Alevilerin Atatürk'e olan sevgisinin nedeni nedir?

Alevi toplumu tarihi boyunca katledilmiş. Emeviler döneminden, Osmanlı'ya kadar asimile edilmek için baskılara tabii olmuş. Yeri geldiğinde öldürülmüş, kesilmiş. Atatürk'ün gelmesiyle birlikte, Cumhuriyet, laiklik insan hakları kavramları getirmesi, Alevi toplumu açısından önemlidir. Bu kavramları Aleviler kendi içlerinde özümsemişlerdir. Alevi toplumu biat kültürüne karşıdır. Atatürk 'Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir' diyor. Bundan daha makul bir söz olabilir mi? Bu anlamda Aleviler bu söylemleri gönüllerinde baş tacı etmiştir. Atatürk sevgisi Alevilerin gönlünün içerisine yerleşmiş, kimsenin sökeceğine de inanmıyorum.

- Son zamanlarda bazı Alevi örgütlerinde "Cumhuriyet bizi katletti, Osmanlı'dan farkı yok" gibi sözler dillendiriliyor. Bunun bir gerçekliği var mıdır. Cumhuriyet sizi katletti mi?

Şimdi kesinlikle buna hayır demenin mümkinatı yok. 1993 yılında Sivas'ta 33 tane canımız diri diri yakıldı. Devlet bizi koruyabildi mi? Maraş'da yine aynı şekilde. Cumhuriyet bizi koruya bildi mi?

'Türkiye şeyhler ülkesi oldu'

- Bunu Cumhuriyete mi bağlamak lazım, yoksa o dönemdeki hükümetlere mi?

Yok. Kesinlikle. Bu katliamları cumhuriyet ideolojisine Atatürk'e bağlamıyorum. Sivas katliamının olduğu yıl Atatürk mü vardı. Dersim olayı ile ilgili Atatürk'ü ilişkilendiriyorlar. O dönemin koşullarında merkez ile bir valinin, komutanın arasındaki iletişim nasıl sağlanıyordur. Ben kesinlikle Atatürk'ün emir verdiğine ihtimal bile vermiyorum. Bir iletişimsizlik olmuştur. Ama Dersim'de bir katliam da yaşanmıştır. Ama bunu Atatürk ile ilişkilendirmek bana büyük acı verir. Fakat cumhuriyetin içini dolduramadık. Neydi, egemenlik, kayıtsız şartsız milletindi. Şimdi Türkiye şeyhler, şıhlar ülkesi oldu. Tekke zaviyelerin kapatılmasında en büyük acıyı yine Aleviler çekti. Kapatıldıktan 6 ay sonra Mevlevi tekkesi açıldı. Biz şu anda Hacı Bektaş post dergahına gittiğimizde ücret ödeyerek ziyaret edebiliyoruz.

- Siz tekke ve zaviyelerin resmi olarak açılmasını savunuyor musunuz?

Bu sakıncalı bir durum. Özellikle biz Diyanet'in kesinlikle lağv edilmesini savunuyoruz. Laik bir ülkede Diyanet olmaz. Önyargılarla hareket etmemek lazım. Efendim açılırsa ülke cemaatlerin eline geçer. Ülke zaten cemaatlerin eline geçmiş. Ciddi şekilde cemaatler ülkenin her yerini işgal etmiş vaziyetteler. O yüzden tekke zaviyeler kanunu cemaatleri etkilemiyor. Bizleri etkiliyor. Şu an içinde bulunduğumuz Garip Dede ve bir çok yer hazine arazisi konumunda. Büyük sıkıntı çekiyoruz. Şahkulu, Karacaahmet oldukları yere kira veriyorlar. Böyle bir şey olabilir mi. Bu durum Alevilerin içini acıtıyor. Bizim evet AKP ile ciddi problemimiz var. Bundan önce DYP vardı bizim onunlada problemimiz vardı. Ama bizim genel olarak sistem ile problemimiz var. Devlet bir an önce Alevilerin haklarını vermek zorunda.

- Yakın zamanda bir de Kürt Alevisi, Türk Alevisi gibi ayrımlar ortaya çıktı. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz ?

Bu çok sakıncalı. Biz Kesinlikle 72 millete aynı nazarla bakan bir toplumuz. Bizi bölmeye çalıştılar beceremediler. Sonra başımıza Kürtçülük çıkardılar, Türkçülük çıkardılar. Bizim öyle bir davamız yok. Biz bütün etnik gruplara aynı mesafedeyiz. Biz hiçbir insanı ötekileştirmedik. Kürt Alevisi, Türk Alevisi bu bize kesinlikle sıkıntı yaratır. Bunun tutacağını da kesinlikle düşünmüyorum. Bu ayrımında kesinlikle karşısındayız. Alevilik bütün ırkların üstündedir.

- Alevi dinciliği denilen bir şey var mı?

Vardır muhakkak. Yoktur desek yalan söylemiş oluruz. Ama yok denecek kadar azdır. Ben öyle bir insana hiç denk gelmedim. Alevi toplumu aydın bir toplumdur.

'Diyanet lağv edilsin'

- Somut olarak devletten talepleriniz nedir ?

Devlet ilk olarak cemevlerine ibadethane stastüsü vermelidir. Zorunlu din dersleri kaldırılmalı. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kesinlikle lağv edilmesini istiyoruz. Biz kesinlikle cemaatlerden talep etmiyoruz. Laik hukuk devletinden talep ediyoruz.

- Bazı örgütler, Diyanet'in içinde Alevilerin yöneteceği bir birim kurulmasını öneriyor?

Biz bunun kesinlikle karşısındayız. Şu an Cem Vakfı ne yaptı: İzzettin Hoca gitti, Fethullah Gülen'e çağımızın filozofu dedi. Onlar gitsinler baş başa çalışsınlar. Kitlenin nasıl tepki verdiği malum.

- Siz devletten maddi destek istemiyor musunuz?

İstiyoruz. Şu anlamda; cemvelerini ibadethane statüsü olarak gördüğü zaman burasının giderlerini karşılamak zorundadır. Diğer inançlara gözünü kapatacaksa bize de vermesin. Camiye ne yapıyorsa cemevine de aynı yardımları yapmasını istiyoruz. Ama ibadethane olarak kabul gördükten sonra.

- Alevi örgütleri talepler konusunda birlik mi?

Alevi Bektaşi Federasyonu, Alevi Dernekler Federasyonu, Avrupadaki Alevi derneklerimiz birlik içerisinde hareket ediyor. Müthiş bir birliktelik yakalandı.

- Dışarıdan pek öyle görünmüyor?

Karcaahmet'in Şahkulu'nun söylemi neyse benim söylemimde odur.

Masum Gök